Tora w przekładzie Izaaka Cylkowa

Dr Izaak Cylkow rozpoczął dzieło bezpośrednich tłumaczeń ksiąg bibilijnych na język polski już w latach osiemdziesiątych XIX wieku. W roku 1883 drukarnia Aleksandra Ginsa wydaje „Psalmy”, które „Tłumaczył i objaśnił Dr. J. Cylkow”.

Jednak tłumaczenie Tory – pierwszych pięciu ksiąg Bibili Hebrajskiej, będącej absolutnym fundamentem Judaizmu – było najważniejszym przedsięwzięciem warszawskiego rabina. I oto w roku 1895 w Krakowie ukazuje się dzieło „Pięcioksiąg Mojżesza”, które „tłomaczył i podług najlepszych źródeł objaśnił, Dr I. Cylkow”. Książka została wydana „Nakładem Tłomacza”.

Tora Cylkowa jest historycznie pierwszym Polskim przekładem Pięciu Ksiąg Mojżeszowych dokonanym z hebrajskiego oryginału. Wszystkie poprzedzające tłumaczenia pierwszych ksiąg „Starego Testamentu” – jak nazywane są te księgi przez chrześcijan – oparte były o tłumaczenia z łaciny. W tym kontekście, wielkość dzieła Cylkowa jest nie do przecenienia.

Czesław Miłosz twierdził, że jest to przekład zarówno poetycko bardzo piękny, jak i niezwykle wierny (co bardzo rzadko idzie w parze). Według Miłosza, Cylkow starał się, gdzie tylko to było możliwe, zachować kolejność słów oryginału. Miłosz zauważa też, że Cylkow, »wrażliwy na modulację hebrajskiej frazy, nieco inaczej kształtuje werset niż czynią to Biblie, zarówno katolickie jak i protestanckie, zawsze… ulegające wpływowi składni łacińskiej«.

Tora nie była też ostatnim dziełem Cylkowa – na przełomie XIX i XX wieku wydana została większość Ksiąg Proroczych (Newiim) i Pism (Ketuwim). Kilka ksiąg wydano już po śmierci Cylkowa, a księgi (Pisma) Daniela, Ezry, Kronik i Nechemiasza, kompletujące całość tłumaczenia Tanachu (czyli wszystkich ksiąg Biblii Hebrajskiej), które Cylkow pozostawił w rękopisie zaginęły podczas Zagłady w Warszawie …

Poza księgami biblijnymi, Cylkow tłumaczył również modlitewnik Machzor oraz Kazania i Nauki. Dziś zadanie wydawania (jako faksymile) dzieł Cylkowa podejmuje się krakowskie wydawnictwo Austeria.